นานแค่ไหนแล้วที่ไม่ได้ออกไปแคมป์ปิ้ง คิดถึงสถานที่ คิดถึงบรรยากาศ คิดถึงผู้คน 

วันนี้เรามาลองพูดถึงวิวัฒนาการของการแคมป์ปิ้งกันว่ามีความเป็นมายังไงบ้าง ถึงได้พัฒนามาเป็นการแคมป์ปิ้งในปัจจุบันนี้

ทำไมต้องแคมป์ปิ้ง ?

Then: ในสมัยโบราณ การตั้งแคมป์พักแรมเป็นกิจกรรมที่ควบคู่ไปกับการออกรบ การออกเดินทางระยะไกล หรือเดินทางล่าสัตว์ ส่วนการแคมป์ปิ้งเพื่อการพักผ่อนมีจุดเริ่มต้นที่ไม่แน่ชัด เป็นกิจกรรมที่ได้รับความนิยมในกลุ่มชนชั้นสูงทางตะวันตกในศตวรรษที่ 19 อย่างไรก็ตาม ช่างตัดเสื้อชาวอังกฤษ นามว่า Thomas Hiram Holding (โทมัส ไฮแรม โฮลดิ้ง) ได้ถูกมองว่าเป็นบิดาของการตั้งแคมป์สมัยใหม่ เนื่องจากเขาเป็นผู้เผยแพร่ให้ผู้คนรู้จักการตั้งแคมป์ผ่านหนังสือเกี่ยวกับประสบการณ์ที่เขาได้ไปตั้งแคมป์มาตั้งแต่เด็ก และยังเป็นผู้ก่อตั้งสมาคมแคมป์ปิ้งคนแรกของโลก ส่วนประเทศไทยนั้น การแคมป์ปิ้งก็เริ่มเกิดขึ้นมาหลายสิบปีแล้ว แต่อาจเป็นสิ่งที่เข้าถึงยาก มองกลับไปในอดีต การแคมป์ปิ้งในบ้านเราอาจถูกมองว่าเป็นการไปนอนกลางดิน กินกลางทราย หรือเป็นกิจกรรมจำเพาะสำหรับผู้ที่มีงานอดิเรกแบบที่ต้องเข้าป่า เช่นดูนก ส่องสัตว์ ถ่ายภาพ อย่างไรก็ตาม กิจกรรมกางเต็นท์ในประเทศไทย ก็เริ่มเป็นที่นิยมในหมู่คนทั่วไปมากขึ้นเรื่อยๆ ในช่วงสิบปีมานี้ แต่มักจะถูกมองว่าเป็นการไปเปลี่ยนที่สังสรรค์เสียมากกว่า และจะเป็นกิจกรรมที่นิยมมากในช่วงวันหยุด อุทยานแห่งชาติต่างๆ ก็มักจะเนืองแน่นอยู่เสมอ

Now: นับตั้งแต่ช่วงปี 1960 จนปัจจุบัน การตั้งแคมป์ได้เป็นวัฒนธรรมที่คนตะวันตกคุ้นเคยสำหรับการพักผ่อนหย่อนใจในวันหยุดของครอบครัว สำหรับประเทศไทยในปัจจุบัน ในยุคของการระบาดของโควิด-19 ทำให้การตั้งแคมป์กลายเป็นกิจกรรมที่เฟื่องฟูมากในระยะ 1-2 ปีที่ผ่านมา เราอาจจะได้เห็นเพื่อนๆ ของเรา ออกไปกางเต็นท์ ถ่ายรูปพร้อมอุปกรณ์จัดเต็มในช่วงหน้าหนาวปีที่แล้ว ซึ่งจริงๆ แล้วก็ไม่ใช่แค่ในประเทศไทย การแคมป์ปิ้งจู่ๆ ก็กลับกลายมาเป็นกระแสหลักทั่วโลกเลยทีเดียว

ใครคือคนที่แคมป์ปิ้ง ?

Then: หากไม่นับในช่วงยุคโบราณที่การพักแรมจำกัดเฉพาะทหาร หรือพรานป่า ในโลกตะวันตก ช่วงครึ่งหลังของศตวรรษที่ 19 การแคมป์ถือเป็นงานอดิเรกที่นิยมในหมู่ ‘คนรวย’ เนื่องจากเป็นการออกเดินทางไกลที่ต้องขนอุปกรณ์การตั้งแคมป์ที่มีน้ำหนักเพื่อใช้ในการพักแรม ช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง การแคมป์เริ่มแพร่กระจายสู่การก่อตั้ง ‘กิจการลูกเสือ' และ ‘ผู้บำเพ็ญประโยชน์’ เพื่อฝึกการเตรียมพร้อมและการรับมือกับปัญหาต่างๆ ในป่า

Now: ในช่วง 20’s ในยุคที่ชนชั้นกลางชาวอเมริกันมีรถยนต์กันแทบทุกบ้าน ทำให้การแคมป์เป็นเรื่องที่เข้าถึงได้ง่ายขึ้นสำหรับคนทั่วไป และแพร่หลายไปทั่วโลกมาจนถึงปัจจุบัน การแคมป์เป็นเรื่องที่เข้าถึงได้ง่ายมาก ใครๆ ก็สามารถไปแคมป์ปิ้งได้ เป็นกิจกรรมสำหรับครอบครัว หรือคนที่อยากใช้ชีวิตกลางแจ้ง หรือท่องเที่ยวรูปแบบใหม่ๆ

รูปแบบการแคมป์ปิ้ง

Then: รูปแบบการแคมป์ของช่วงท้ายศตวรรษที่19 จุดประสงค์ของการแคมป์ของกลุ่มคนรวยก็มักมุ่งไปที่เป็นการแคมป์เพื่อล่าสัตว์และพักผ่อนหย่อนใจ อาจจะใช้การเดินทางโดยการเดินเท้า, ขี่ม้า, หรือเรือแคนู สำหรับในบ้านเราช่วง 20-30 ปีก่อน การแคมป์อาจยังไม่ใช่กิจกรรมที่นิยมอย่างแพร่หลาย คนแคมป์มักเป็นทหาร คนท้องถิ่น หรือคนที่มีงานอดิเรกเฉพาะ เช่นดูนก ส่องสัตว์ ฯลฯ การแคมป์ในไทยยังถือว่าเป็นกิจกรรมที่ค่อนข้างใช้ความลำบากอยู่ไม่น้อย เนื่องจากไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกมากนัก

Now : แน่นอนว่าการแคมป์ในยุคโมเดิร์นนี้ที่ใครๆ ก็เข้าถึงได้ ทำให้การแคมป์มีรูปแบบที่หลากหลายมาก ซึ่งขึ้นอยู่กับความชอบและไลฟสไตล์แต่ละคน ไม่ว่าจะเป็น backpacker, เดินป่า, นอนรถบ้าน, แคมป์คาร์, แกลมปิ้ง ฯลฯ

เต็นท์

Then: “เต็นท์” นับเป็นสิ่งที่สำคัญมากในการแค้มป์ปิ้ง เต็นท์ถูกออกแบบมาใช้สำหรับเป็นที่พักชั่วคราว ป้องกันแมลง สัตว์ ลม น้ำ และอันตรายอื่นๆ โดยเต็นท์รูปทรงสามเหลี่ยม (A Frame) หรือที่เรียกกันว่า “เต็นท์ลูกเสือ” ได้ถูกออกแบบมาเป็นชนิดแรก จึงไม่มีความซับซ้อนทางด้านการออกแบบแต่อย่างใด โดยมีข้อดีในเรื่องการระบายน้ำได้ดี เป็นเต็นท์พื้นฐานที่สามารถนำวัสดุใกล้เคียงมาซ่อมแซมได้เมื่อเต็นท์เสียหาย แต่เต็นท์ประเภทนี้มีข้อด้อยในการใช้งานค่อนข้างมาก ทำให้มีการคิดค้นและพัฒนารูปแบบของเต็นท์ ให้สามารถอำนวยความสะดวกและใช้งานได้สะดวกสบายยิ่งขึ้น

Now : ในปัจจุบัน “เต็นท์” ได้ถูกพัฒนาขึ้นหลากหลายรูปแบบและใช้วัสดุที่แตกต่างกัน เพื่อให้เหมาะสมกับการใช้งานที่หลากหลาย เช่น เต็นท์ป๊อปอัพ (Pop-up Tent) ถูกออกแบบมาให้กางง่าย เก็บง่าย ไม่ต้องนั่งต่อเสา เหมาะสำหรับคนแคมป์ปิ้งมือใหม่ หรือจะเป็นเต็นท์โดม (Dome Tent) เป็นรูปแบบที่นิยมใช้กันมากในปัจจุบัน ถูกออกแบบมาเพื่อให้สามารถตั้งอยู่ได้โดยไม่ต้องอาศัยการดึงของสมอ สามารถรับมือกับความเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศได้ดี เป็นต้น

อุปกรณ์อำนวยความสะดวก

Then: การตั้งแคมป์นอกจากจะเป็นกิจกรรมของทางการทหาร หรือเป็นการพักแรมชั่วคราวของนักเดินป่าแล้ว ยังเป็นที่นิยมของกลุ่มคนที่มีฐานะที่ชอบการท่องเที่ยว การล่าสัตว์ เนื่องจากในสมัยก่อนอุปกรณ์การออกแคมป์มีราคาที่สูงมาก โดยอุปกรณ์หลักๆ จะเป็นอุปกรณ์ในการทำอาหาร และอุปกรณ์ที่ให้แสงสว่าง

Now: เมื่อโลกเปลี่ยนไป คนเข้าถึงการท่องเที่ยวได้มากขึ้น เทคโนโลยีที่ก้าวหน้า ทำให้มีการคิดค้นผลิตอุปกรณ์อำนวยความสะดวกต่างๆ เช่น ผ้ายางปูรองเต็นท์ กราวนด์ชีต ฟลายชีต เก้าอี้สนาม เตาแก๊สสนาม ฝักบัวอาบน้ำแบบพกพา เป็นต้น เพื่อให้กิจกรรมแคมป์ปิ้งมีรูปแบบที่หลากหลายขึ้น การหาซื้ออุปกรณ์แคมป์ก็แสนง่ายดาย ราคาก็มีให้เลือกตั้งแต่ถูกไปยังแพง ขึ้นอยู่กับไลฟสไตล์ของคนแคมป์แต่ละคน

ลานกางเต็นท์

Then: สถานที่กางเต็นท์ ในยุคแรกๆ อยู่ในเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติ เพื่อให้ผู้กางเต็นท์ได้ดื่มด่ำกับบรรยากาศความเป็นธรรมชาติอย่างเต็มเปี่ยม โดยในอุทยานไม่ได้มีการจัดสรรหรือแบ่งสัดส่วนการแคมป์ปิ้งอย่างชัดเจน แต่มีกฎข้อบังคับที่ต้องปฏิบัติตาม และไม่ได้มีสิ่งอำนวยความสะดวกมากนัก มีเพียงเจ้าหน้าที่อุทยานที่ให้คอยให้การดูแลและช่วยเหลือ

Now: เมื่อสถานที่กางเต็นท์ในพื้นที่อุทยานมีข้อจำกัดจำนวนมาก ทำให้มีเอกชนหลายแห่งออกมาสร้าง “ลานกางเต็นท์” เพื่อรองรับกิจกรรมแคมป์ปิ้งโดยเฉพาะ มีการแบ่งสัดส่วน มีภูมิทัศน์ให้เลือก มีรูปแบบการให้บริการที่หลากหลาย เช่น แกลมปิ้ง สถานที่สำหรับจอดรถบ้าน โฮมสเตย์ เป็นต้น โดยลานบางแห่งมีการเสริมกิจกรรมเพื่อเปิดโอกาสให้กับนักท่องเที่ยวทำได้กิจกรรมอื่นๆ มากกว่าการตั้งแคมป์กันในบริเวณลานกางเต็นท์ธรรมดา